10 пытанняў харэографу

Менавіта на столькі адказала кіраўнік народнага ансамбля сучаснага танца “Тандэм”, што дзейнічае ў Камянецкім ГДК, Ларыса Табольчык. Ёй – слова…

Пра дарогу ў прафесію

Пачыналася ўсё з тагачаснага Гродзенскага культасветвучылішча, куды пасля заканчэння васьмі класаў у Відамлі мяне адвезла мама. Да іспытаў па рускай мове і літаратуры рыхтавалася самастойна (за кожны – “пяцёрка”), а вось урокі харэаграфіі брала ў спецыялістаў Камянецкага Дома культуры. Памятаю, як прыехала здаваць, развучыўшы загадзя “Весялуху”, а музыку, пад якую мелася танцаваць, прывезла запісанаю на аркушы з нотнага сшытка. Хвалявалася вельмі, здала на “чатыры”. Экзамен па харэаграфіі ў мяне прымаў выдатны педагог Валерый Міхайлавіч Жыльцоў, што працуе цяпер у Пінску. Да гэтай пары ўдзячна яму бязмежна.

Тры гады вучобы запомніліся запоўненым пад завязку графікам заняткаў. Штодзень мы танцавалі па восем гадзін (кла­січныя, народныя, гісторыка-бытавыя, бальныя), а акрамя таго вывучалі агульнаадукацыйныя прадметы (хімію, фізіку…) і свае спецыфічныя – гісторыю балета, мастацтва ўвогуле і іншыя. Мне пашчасціла вучыцца ў цудоўнага ха­рэографа Тамары Цвя­тковай.

Пра работу, якая для душы

З дыпломам, у якім значылася спецыяльнасць “Культработнік. Кі­раўнік харэаграфічнага калектыву”, прыйшла працаваць у Камянецкі гарадскі Дом культуры. Адразу ж давялося сутыкнуцца з праблемай: у вучылішчы нас вучылі танцаваць, але не вучылі ВУЧЫЦЬ танцаваць. Давялося ўсё спасцігаць самастойна, у чым дапамаглі калегі, з якімі мы сфарміравалі зладжаны, дружны калектыў. Тады ў Каменцы працавалі Сяргей і Жанна Сухамліны, пры іх утварылася студыя “Музычны падвал”. У дзевяностых гадах мінулага стагоддзя, калі яны пакінулі горад, нам давялося пачынаць нанова. Работу тады шукалі цяжка: працавала ў СШ №1 Каменца, сту­дыі “Версія” пры Дзмітровіцкім СДК, але ДК райцэнтра ўсё ад­но вабіў да сябе, як родны дом. Пасля вяртання сюды рыхтавала танцораў, што выступалі разам са спевакамі “Музычнага падвала”.

Пра “Тандэм”

Гэты ансамбль сучаснага танца ўзнік абсалютна спантанна. Падабраліся дзяўчаты і юнакі, якім хацелася праявіць сябе ў харэаграфіі. Гэта цяпер прадстаўнікоў моцнай паловы чалавецтва не зацягнеш у танцавальны клас, а тады самі ішлі.

Летась наш калектыў, за пля­чыма ўдзельнікаў якога нямала перамог у разнастайных конкурсах, набыў званне народнага.

Сёння “Тандэм” складаецца з больш як 40 танцораў, падзеленых на чатыры групы: 5-6 гадоў (падрыхтоўчая группа); 9-10; 13-15 і дарослая група. Да кожнага чалавека стараюся знай­сці падыход. З малечай працую нядаўна, але паспела ўжо ўсёй душой прыкіпець да яе. Вы б бачылі, як яны стараюцца! Хвалююцца перад выхадам на сцэну, а я хвалююся разам з імі.

Да 9-10-гадовых стаўлюся, як да дарослых, раюся з імі наконт касцюмаў, пастаноўкі танца – дзецям прыемна. Асабліва ж ім­кнуся зацікавіць тых дзяўчынак, што ўступілі ў так званы пераходны ўзрост. Няхай лепш яны танцуюць, чым гадзінамі сядзяць перад камп’ютарам.

Вялікую падтрымку адчуваю з боку бацькоў, нашы сходы больш нагадваюць сустрэчы сяброў. Яны ідуць насустрач, калі трэба самастойна набыць касцюмы. З гэтым дапамагае аддзел ідэалагічнай работы, культуры і па справах моладзі, у прыватнасці, яго начальнік Мікалай Громік. Добра, калі тата з мамай не даюць дзіцяці магчымасці кінуць танцы, калі раптам з’явіцца такое жаданне. Харэаграфія – спра­ва нялёгкая, трэба быць да гэтага гатовым. Затое, якая прыемная пасля яе стома!..

А дарослая група – аснова нашага калектыву. Дзяўчаты, што ўваходзяць у яе, ужо працуюць, маюць сем’і, але ўсё адно знаходзяць час для любімага занятку. Больш самаадданых лю­дзей не сустракала! Адна дзяў­чынка прыязджае на заняткі з Мінска, дзе вучыцца ва ўнівер­сітэце. Памятаю яшчэ адну, у якой не было ніякіх даных для харэаграфіі, але літара­льна маніякальнае жаданне танцаваць і наведванне ўсіх-усіх заняткаў (ёй даводзілася ездзіць на іх зда­лёк) зрабілі сваю справу – цяпер дзяўчына выдатна танцуе.

Мы – адна вялікая сям’я. Разам святкуем дні нараджэння і вяселлі, дапамагаем адна адной вырашаць праблемы. Дзяўчаты – вялікія малайцы. Без іх я ніхто. “Тандэм” – гэта ў першую чаргу яны…

Люблю сваю работу! Праўду сказаў нехта мудры: знайдзі са­бе справу па душы, і ты не бу­дзеш працаваць ніводнага дня. Бываюць, безумоўна, і праблемы, але стараемся вырашаць іх.

Пра тое, як нараджаецца танец

Наша назва – “Тандэм” – прадугледжвае сумесную працу над ім. Звычайна спярша знаходжу цікавую музыку, нясу яе сваім выхаванцам і раюся, ці варта брацца за справу. Пачынаем фантазіраваць, узнікае вобраз, падбіраем рухі, аб’ядноўваем іх у нешта цэласнае. Ніколі не карыстаемся інтэрнэтам, дзе можна знайсці што заўгодна. Гэта не для нас. Для кожнага танца распрацоўваем сюжэт. Часам на занятках уключаю для самых малодшых музыку і прашу імправізаваць, як робяць у амерыканскіх харэаграфічных школах. Пасля знаходкі танцораў (проста выдатныя!) выкарыстоўваю ў пастаноўках танцавальных нумароў.

Пра пераемнасць пакаленняў

У маіх дачок імкненне танцаваць, відаць, закладзена генетычна. Старэйшая, 19-гадовая Ліля, вучыцца ў Оршы на стаматолага, але час ад часу прыязджае ў госці да “Тандэма” – сумуе па занятках і сябрах. Малодшая, перша­класніца Анюта, не адстае ад сяс­тры. Колькі разоў даво­дзілася папярэджваць: не зробіш урокаў – на рэпетыцыю не пойдзеш.

Пра азначэнне слова “танец”

Ён – само жыццё. Заўсёды гавару сваім дзяўчатам: жывіце ў танцы! Калі робіш гэта і разумееш, што перадаеш сваімі рухамі, атрымліваецца выдатна.

Часам я сама прыходжу ў клас і проста танцую свой настрой. Становіцца лягчэй. Паспрабуйце.

Пра танцавальныя праекты на тэлебачанні

Ахвотна гляджу і іх, і тыя, што звязаны з фігурным катаннем. Калі бачу пры­­гожы танец, магу нават расплакацца ад захаплення. Ды і дома, калі пяку бліны ці прасую бялізну, а па тэлевізары гучыць музыка, не магу не рухацца.

Нядаўна на адпачынку ў Севастопалі бачыла майстар-клас па сальсе бразільскай пары – не магла адвесці вачэй. Гэта нешта неверагоднае! Таямніцу танца немагчыма спасцігнуць да канца.

Пра іншыя захапленні

З задавальненнем вырошчваю кветкі ля дома. Увогуле, мяне захапляе ландшафтны дызайн. Люблю працаваць на зямлі, дакранацца да яе голымі рукамі, адчуваць цеплыню і сілу.

Пра мары

У мяне іх тры. Па-першае, мару набраць у калектыў хлопчыкаў і разам зрабіць нешта цікавае, незвычайнае. Па-другое, хацела б стварыць клуб лацінаамерыканскіх танцаў для жанчын і мужчын майго ўзросту і старэйшых. Такая практыка існуе ў ін­шых гарадах. Танец разнявольвае, дорыць крылы. Ні ўзрост, ні сацыяльны статус – нішто не перашкода для тых, хто хоча танцаваць. Проста для сябе, для здароўя, для жыццёвага стымулу. А па-трэцяе, мару, каб танцавала ўся планета! Хай лепш танцуе, чым вядзе войны.

Пра калег

З нагоды Дня работнікаў культуры жадаю здароўя ім і іх блізкім, дабрыні, творчасці, натхнення, маладосці душы і шчасця. Ведаеце, ёсць адзін закон. Мае калегі, людзі, што працуюць у сферы культуры, заўсёды зас­таюцца маладымі і прыгожымі, бо самі ствараюць прыгажосць…

Запісала

Настасся НАРЭЙКА.